Η Ομβριακή στο βάθος μέσα από τα χωράφια.

Σύντομο Ιστορικό της Ομβριακής

Η Ομβριακή είναι κεφαλοχώρι της περιοχής και υπήρξε έδρα του Δήμου Ξυνιάδος. Βρίσκεται στο οροπέδιο της αποξηραμένης λίμνης Ξυνιάδος χτισμένη αμφιθεατρικά στις  βόρειες πλαγιές της Όθρης και σε μέσο υψόμετρο 535 μέτρα και 35,5 χιλιόμετρα βόρεια της Λαμίας. Η διοικητική της περιφέρεια περιλαμβάνει 46.235 στρέμματα καλλιεργήσιμης αλλά και δασικής έκτασης με χαμηλή κυρίως βλάστηση.

Είναι ένα ζωντανό χωριό, με πλούσια κοινωνική και πολιτιστική ζωή. Στις ταβέρνες και στα γραφικά καφενεία μπορείτε να απολαύσετε παραδοσιακά πιάτα, ντόπιους μεζέδες και άλλα τοπικά προϊόντα όπως εξαιρετικό τσίπουρο και κρασί, από παραγωγούς της γύρω περιοχής. Τις βραδινές ώρες, στα καφέ και στα μπαράκια του χωριού, σε οικείους χώρους, με γνώριμες παρέες και οικογενειακό κλίμα, σίγουρα θα γνωρίσετε την αυθεντική διασκέδαση.  

Η αναφορά της  Ομβριακής στην πρόθεση της Ιεράς Μονής Ρεντίνας, στα φύλλα 12^α, 12β, 13^α  και 13β, δείχνει ότι η Ομβριακή προϋπήρχε του 1640, χρονιά κατά την οποία έχει γραφεί η πρώτη πρόθεση, δηλαδή τα ονόματα των πρώτων αφιερωτών για την ανακατασκευή του Ναού και ο τόπος καταγωγής τους. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι και κατά το 1565 έτος κτήσης της Μονής του Αγίου Αθανασίου υπήρχε ο οικισμός, πιθανότατα δε και με το ίδιο όνομα.

Η Ομβριακή βρισκόταν λίγο πάνω από το επίπεδο της λίμνης Ξυνιάδος και καθώς τα «όμβρια ύδατα» (τα νερά των συχνών τότε, λόγω της λίμνης, βροχών) δεν έβρισκαν διέξοδο ούτε προς τη λίμνη ούτε προς τους παρακείμενους χειμάρους, χαρακτηριστικό φαινόμενο της περιοχής, έδωσαν στην Ομβριακή το όνομά της.

Η Ομβριακή υπήρξε μετά την απελευθέρωση του 1881 (από το 1883) και μέχρι το 1912, πρωτεύουσα του νεοσύστατου τότε Δήμου Ξυνιάδος μαζί με τα χωριά Δαουκλή, Ζαπάντι, Οζερό, Δερελή, Παναγία, Άνω και Κάτω Αλχανί, Τερβένι (Παλιοντέρβενο), Παλιούρι και Άγιο Αθανάσιο.

 Το 1912 τα χωριά του Δήμου Ξυνιάδος, που ήταν τότε τα Άνω και Κάτω Αλχανί, Άγιος Γεώργιος, Δαουκλί, Ζαπάντι, Κορομηλιά, Παναγία, Δραχμάναγα, Λιβαδάκι και Μονή Αγίου Αθανασίου, αποσπάσθηκαν και αποτέλεσαν ξεχωριστές κοινότητες, κατά ομάδες καθώς δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις του νόμου, δηλαδή δεν είχαν πάνω από τριακόσιους κατοίκους ή σχολείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε λειτουργία.

Η Ομβριακή αποτέλεσε κοινότητα αρχικά με τους οικισμούς Παναγιά και Λειβαδάκι και στη συνέχεια ο μέν πρώτος οικισμός αποσπάστηκε σε ίδια κοινότητα το 1965, ο δε δεύτερος διαλύθηκε.

Σε αφήγηση του Αργύρη Φιλιππίδη, περιηγητή του 19^ου αι., το 1805 αναφέρεται ως «Νοβρακή» και ότι από πενήντα σπίτια με εργατικούς κατοίκους που ασχολούνται με την «γεωργίαν και την αλιευτικήν» έφτασε μέσα σε δέκα χρόνια «να είναι τριακόσιες φαμίλιες και εις αύξησιν πηγαίνει». Αυτό κατά τον περιηγητή οφειλόταν στον άξιο προεστό της Ομβριακής ονόματι «Αναγνώστης Αγγελακόπουλος»

Διαβάζουμε εκεί: «Εδώθεν της λίμνης επάνω εις την τραμουντάνα είναι το χωρίον Νεβρακή. Δουλεύουν και ετούτοι την λίμνην και τα χωράφια τους. Τούτο το χωρίον  πρώτον ήταν ως πενήντα σπίτια, τώρα όμως προ δέκα χρόνια, εβλάστησεν αυτή η χώρα ένα υποκείμενον άξιον (Αναγνώστην Αγγελακό­πουλον), όστις και άνθρωπος, με την καλήν διοίκησιν του και επιμέλειαν, ε­πάσχισε με κάθε τρόπον, δια ν' αυξήσει την πατρίδα του, να την κάμει πρωτεύουσαν και ονομαστήν των γειτόνων της, καθώς και την έκαμε. Από πε­νήντα σπίτια, οπού ήτον προ δέκα χρόνων, τώρα έφθασε να είναι τριακό­σιες φαμελίες και εις αύξησιν πηγαίνει. Έχουν τόπον γεωργικόν και τό­πον ξεχωριστά μπατάλικον, οπού βοσκούν τα ζώα των. Εβγαίνοντας απ' αυτήν την χώραν, κατά ανατολάς έως ένα τέταρτον της ώρας, εμβαίνεις εις τον μεγάλον δρόμον. Ευρίσκεις ένα νερόν, όπου ποτίζουν οι διαβάται τα ζώα των».

Επόμενη αναφορά από τον Άγγλο περιηγητή-γιατρό Henry Holland στα 1812. Στην πορεία του από Λαμία προς Λάρισα και μετά το πέρασμα στον αυχένα Δερβέν-Φούρκα, γράφει, «κατεβήκαμε στο χάνι του Δερβένι (προφανώς Δραχμάναγα) από κει συνεχίσαμε την κατάβασή μας προς μια εκτεταμένη πεδιάδα στης οποίας το δυτικό άκρο βρίσκεται η λίμνη Δουχωρίου (Δαουκλί)… και δυό τρία μικρά χωριά στις όχθες της. Σ’ ένα απ’ αυτά το Δουχώρι (Δαουκλί) περάσαμε σε κοντινή απόσταση. Στα βόρεια βρίσκεται άλλη μια οροσειρά μικρού ύψους, η οποία όμως μπορεί να θεωρηθεί πως αποτελεί μέρος της οροσειράς της Όρθρυος. Στην πλαγιά της βρίσκεται μια μικρή πόλη, το Αβράχι (Ομβριακή), η οποία κατοικείται από γεωργούς και βοσκούς και είναι ιδιοκτησία του Βελή-Πασά».

«Από το Δαουκλί υπάρχει οδός…μήκους δύο ωρών…έχουσα προς δυσμάς (αριστερά) την λίμνην του Δαουκλή, διέρχεται από του χωρίου Ομβριακή (450 Έλληνες κατοίκους, 1 Μονή 2 Ναοί, 1 σχολείο, και δύο πηγάς ύδατος). Από τούτου του χωρίου υπάρχει οδός τις κατ’ ευθείαν προς τον Δομοκόν» (Αντώνιος Μηλιαράκης, Οδοιπορικό Μακεδονίας – Θεσσαλίας σελ. 148, 1878).

Στην Ομβριακή  την εποχή εκείνη, δεν φαίνεται να έμενε μεγάλος αριθμός Τούρκων. Ο Αγάς και οι συγγενείς του, λίγοι ακόμα Τούρκοι και η φρουρά που αύξανε σημαντικά σε περιόδους αναταραχών. Κατά τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας ήταν έδρα του Αγά, Διοικητή της περιοχής και σύμφωνα με διηγήσεις παλαιοτέρων κατά το έτος 1859 ο ίδιος έφερε μαστόρους από την Ήπειρο για να του χτίσουν το Σαράι του και τους στρατώνες, οι οποίοι μετά το πέρας των εργασιών τους παρέμειναν μόνιμα στο χωριό.

Το 1881 είχε 595 κατοίκους και το 1889, 759 και ήταν το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής.

Στην Ομβριακή εγκαταστάθηκαν κάτοικοι από τις γύρω κοινότητες (Ξυνιάδα, Άνω Αγόριανη, Λεύκα κλπ) από την Ευρύτερη περιοχή της Φθιώτιδας (όπως Τσούκα, Ροβολιάρι αλλά και Ανθούσα Τρικάλων, Έλβα Ευρυτανίας ), ακόμα και από τη βόρειο Ήπειρο! 

Το 1923  έφτασαν και εγκαταστάθηκαν είκοσι πρόσφυγες από τη Μ.Ασία και τη Θράκη και το 1950 40-50 οικογένειες Σαρακατσαναίων.  

Στην Ομβριακή, το 1932, χτίζεται (ή ανακατασκευάζεται) το Δημοτικό Σχολείο του χωριού από τους: Γιάννη Καρανικούλη, Ζήση Βραζιώτη, Γεώργιο Σιούτη (Καζάκη), Γεώργιο Δημόκα (Μούζαρη), Γιάννη Σιούτη (Καζάκη), Γιάννη Μουκούλη, Κώστα Μουκούλη (Ντραγάτη), Ηπειρωτών μαστόρων από την Δροσοπηγή της Ηπείρου. Είναι ένα από τα έργα τα σπουδαιότερα έργα των «Καντσιωτών» μαστόρων από το 1747 μέχρι το 1970, όπως αναφέρουν στη Ιστοσελίδα τους οι Δροσοπηγιώτες ( η Δροσοπηγή βρίσκεται στο δυτικό μέρος της Ηπείρου,  στα όρια Ηπείρου - Μακεδονίας και ανάμεσα στις βουνοκορφές της Πίνδου).

Η Ομβριακή από το 1998 (Νόμος «Καποδίστρια») ανήκε  διοικητικά, ως Τοπικό Διαμέρισμα και ήταν έδρα του πρώην Δήμου Ξυνιάδος μαζί με τα Τοπικά Διαμερίσματα Αγίου Γεωργίου, Ξυνιάδος, Κορομηλιάς, Αγίου Στεφάνου, Περιβολίου, Μακρυρράχης, Παναγιάς, όπως και πριν από εκατό περίπου χρόνια. Πλέον με την εφαρμογή του Ν.3852/2010 αποτελεί Τοπική Κοινότητα του Δήμου Δομοκού.

Σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού του 2001, η Ομβριακή είχε 1551 κατοίκους, ήτοι 1297 οι κάτοικοι του Δ.Δ. Ομβριακής και 254 οι κάτοικοι του οικισμού Μεταλλείων.

Δημήτρης Β. Καρέλης (Από το υπό έκδοση βιβλίο του για την περιοχή Δομοκού)