Εχινάτσια - Echinacea purpureα

Η Εχινάτσια (Echinacea purpurea)  με το πορφυρό χρώμα της είναι ένα εντυπωσιακό, ποώδες, πολυετές φυτό που φυτρώνει σε συστάδες, πεθαίνει στο έδαφος το χειμώνα και βλαστάνει πάλι την άνοιξη. Οι συστάδες φτάνουν συνήθως τα 60 εκατ. σε διάμετρο, με παρόμοιο επίσης ύψος. Τα σκούρα πράσινα φύλλα είναι χονδροειδή και τραχιά, με σχήμα συνήθως λογχοειδές και μήκος 7 - 20 εκ. το πολύ. Τα κεφάλια των λουλουδιών, που μοιάζουν με μαργαρίτας, έχουν μήκος 7,5 εκ. κατά πλάτος και είναι πολύ ελκυστικά με τις ροδoπορφυρές ακτίνες και το μεγάλο, κωνικό καφεκόκκινο κέντρο τους. Πολλές ποικιλίες είναι διαθέσιμες για κηπουρική, συμπεριλαμβάνοντας μερικές με άσπρες ακτίνες στα πέταλα.

Μερικές ποικιλίες έχουν άνθη με κρεμαστά ή γυρτά πέταλα και άλλες με οριζόντια. Όλες όμως έχουν στο κέντρο τον μεγάλο αγκαθωτό κώνο απ' όπου το φυτό έλκει το όνομά του. Η λέξη Εχινάτσια προέρχεται από την ελληνική λέξη εχίνος που σημαίνει αχινός (αγκαθωτός). 

Ενδημικό της Βόρειας Αμερικής, η Echinacea purpurea, είναι ένα υπέροχο πολυετές. Τα λουλούδια προσελκύουν τις πεταλούδες και τις μέλισσες, ενώ τα κεφάλια με τους σπόρους καταβροχθίζονται από τις αμερικανικές καρδερίνες. Σχηματίζουν μεγάλα χαλιά που είναι πολύ εντυπωσιακά μέσα στους κήπους, όπου το μαβί χρώμα τους αντιπαραβάλλει ωραία με το κίτρινο, το πορτοκαλί και το απαλό ροζ της ημεροκάλης.

Το φύλλωμα δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστικό, αλλά το ύψος των φυτών (1 μ) σημαίνει ότι είναι η καταλληλότερη ένδυση για το πίσω μέρος φυσικών συνόρων, όπου τα φύλλα θα είναι κρυμμένα. Υπάρχουν επίσης νάνες ποικιλίες, με τις οποίες είναι δυνατό να δημιουργηθούν κοντές, μεσαίες και ψηλές μπορντούρες.

Αφού τα φυτά ριζώσουν, έπειτα είναι ανεκτικά σε ξηρά, αμμώδη και γενικά φτωχά εδάφη, αλλά απαιτούν πλήρη ηλιόλουστα μέρη. Αν το χώμα είναι καλό, τα φυτά θα είναι πολύ ευχαριστημένα και η βλάστησή τους θα οργιάσει.

Όπως πολλά ενδημικά είδη φυτών, η E. purpurea πολλαπλασιάζεται μόνη της και ταχύτατα στους κήπους, και συνήθως ανθοφορεί το δεύτερο χρόνο. Οι συλλέκτες των σπόρων του φυτού σημειώνουν ότι οι σπόροι μπορούν εύκολα να αφαιρεθούν από το ακιδωτό κεφάλι που τους περιέχει, αν τοποθετηθούν πρώτα σε νερό για να μουλιάσουν. Οι ανθοσυνθέτες αποξηραίνουν τα σαν αχινούς κεφάλια με τους σπόρους και τα χρησιμοποιούν με αποξηραμένες συνθέσεις. Στον κήπο, τα νεκρά κεφάλια μπορούν να απομακρυνθούν για να δραστηριοποιήσετε και να υποκινήσετε την ανθοφορία ή μείνουν στη θέση τους για να προσελκύσουν τις καρδερίνες.

Αν και η Εχινάτσια έχει κερδίσει δημοτικότητα σαν διακοσμητικό φυτό κήπου, η πιο ενδιαφέρουσα αναφορά του προέρχεται από την ιστορία του σαν βότανο. Στις ινδιάνικες πεδιάδες της βόρειας Αμερικής πιστεύουν στα εξαιρετικά οφέλη του και χρησιμοποιούν τις ρίζες για να κάνουν ένα κατάπλασμα για διάφορες περιπτώσεις, από πληγές που προέρχονται από έντομα και φίδια μέχρι πόνους στα ούλα και κρυολογήματα. Κατά τη διάρκεια εφίδρωσης σε διάφορες τελετές, το νερό που χρησιμοποιείται για να χυθεί στη χόβολη-θράκα συχνά περιλαμβάνει ενυδατωμένες ρίζες από Εχινάτσια. Ο ατμός που παράγεται προσφέρει πρόσθετα αποτελέσματα καθαρισμού κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εφίδρωσης.

Οι πρώτοι άποικοι των πεδιάδων έμαθαν για τα πλεονεκτήματα της Εχινάτσιας, και αναπτύχθηκαν πολλές παραδοσιακές θεραπείες. Προς το τέλος του 1800, σε ένα σκεύασμα "πανάκεια", συμπεριλήφθηκαν όλα τα "γιατρικά της Εχινάτσιας" που εμφιαλώνονταν και πατεντάρονταν από το Δρ H.C.F. Meyer, ενώ προωθούνταν ως Meyer's Blood Purifier (εξαγνιστής αίματος Meyer). Όμως, ο αναπτυσσόμενος τομέας της ιατρικής έρευνας δεν πήρε στα σοβαρά τις ευρεσιτεχνίες του Δρ Meyer για πλήρη ίαση.

Μόνο μετά από την ενασχόληση μιας οικογενειακής επιχείρησης, των αδερφών φαρμακοποιών Lloyd, που παρήγαγε τα δικά της προϊόντα από Εχινάτσια, που το φυτό κέρδισε τη μεγάλη του δημοτικότητα στην Αμερική, σαν θεραπευτικό για το κρυολόγημα και τις μολύνσεις. Όμως με την εμφάνιση των σύγχρονων αντιβιοτικών στη διάρκεια της δεκαετία του 2000, η χρησιμότητα της Εχινάτσιας ως θεραπευτικό βότανο μειώθηκε.

Όχι όμως και στην Ευρώπη. Μετά την απομάκρυνσή της κατά πλειοψηφία από το δικό της τόπο, η Εχινάτσια κέρδισε αναγνώριση στο εξωτερικό. Στη Γερμανία, οι μελέτες αφιερώθηκαν στην κατανόηση των θεραπευτικών ικανοτήτων της, οι οποίες επέτρεψαν στο λουλούδι να κερδίσει την έγκριση από τη Kommission E, η οποία είναι παρόμοια με την αμερικάνικη FDA (Federal Drug Administration's approval).

Σήμερα, χρησιμοποιείται ευρύτατα στην Ευρώπη σαν θεραπευτικό για διάφορες ασθένειες, που μπορεί να είναι από μολύνσεις και κρυολογήματα μέχρι ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.